بیماران آلزایمری به مراقبت ۲۴ ساعته در روز نیاز دارد؛ در عین حال مراقبان این بیماران نقش بسیار ویژه‌ای در روند کاهشی این بیماری دارند و باید بدانند چگونه با این بیماران رفتار کنند.

به گزارش شادمان، بیماری آلزایمر (به انگلیسی: Alzheimer’s disease) یا بیماری فراموشی که به اختصار آلزایمر خوانده می‌شود، یک نوع اختلال عملکرد مغزی است که به تدریج توانایی‌های ذهنی بیمار تحلیل می‌رود. بارزترین نوع از انواع مختلف زوال عقل، اختلال حافظه‌ است. اختلال حافظه معمولاً به تدریج ایجاد می‌شود و پیشرفت می‌کند.

در ابتدا اختلال حافظه به وقایع و آموخته‌های اخیر محدود می‌شود، اما به تدریج خاطرات قدیمی نیز آسیب می‌بینند. بیمار پاسخ سؤالی که چند لحظه قبل پرسیده است، فراموش می‌کند و دوباره همان سؤال را می‌پرسد. بیمار وسایل خود را گم می‌کند و نمی‌داند کجا گذاشته است.

در خرید و پرداخت پول دچار مشکل می‌شود و نمی‌تواند حساب دارایی خود را نگه دارد. به تدریج در شناخت دوستان و آشنایان و نام‌بردن آنها نیز مشکل ایجاد می‌شود. کم‌کم مشکل مسیریابی پیدا می‌کند و اگر تنها از منزل بیرون برود، ممکن است که گم شود.

در موارد شدیدتر حتی در تشخیص اتاق خواب، آشپزخانه، دستشویی و حمام در منزل خود نیز مشکل پیدا می‌کند. بروز اختلال در حافظه و روند تفکر، سبب آسیب عملکرد‌های اجتماعی و شخصی بیمار می‌شود و در نتیجه ممکن است سبب افسردگی، عصبانیت و پرخاشگری او شود.

روش رفتار با بیماران آلزایمری

دانستن دشواری‌های برقراری ارتباط با بیماران آلزایمری، به اطرافیان کمک می کند تا آسان‌تر با فرد بیمار کنار بیایند.

تصور نکنید فرد مبتلا به آلزایمر چیزی را درک نمی‌کند؛ او درک می‌کند، اما گاه تنها نمی‌داند چگونه پاسخ دهد. فرد مبتلا احساس سرگشتگی و گیجی می‌کند و برای همین است که نباید همه چیز را یک‌باره به او گفت یا از او خواست. باید با آرامش، در حالی‌که به چشمان او نگاه می‌کنید، با او صحبت کنید.

 

اگر فرد مبتلا در انجام کار دچار اشتباه شد، به یاد داشته باشید که وانمود کنید شما متوجه اشتباه او نشده‌اید. بگویید همه چیز مرتب است. به این ترتیب او شرمنده نخواهد شد. همچنین بهتر است هیچ دارویی در دسترس فرد مبتلا نباشد؛ چرا که ممکن است داروی اضافه مصرف کند.

بنابر اعلام انجمن آلزایمر ایران، منزل و محل زندگی این افراد باید مناسب فرد سالمند باشد، درست مانند خانه‌ای که برای یک کودک نوپا چیده می‌شود. آشپزخانه، حمام و در ورودی باید همیشه زیر نظر باشند تا از وقوع حادثه پیشگیری شود.

فرد مبتلا به آلزایمر، توانایی تنظیم مخارج و کنترل حساب پول خود را ندارد؛ بنابر این برای خرید یا پرداخت قبض‌ها لازم است کسی به او کمک کند؛ اما توجه کنید بسیار مهم است که همه این کار‌ها را با همراهی خود فرد انجام دهید، نه این‌که به‌جای او انجام کارهایش را به عهده بگیرید.

از طرفی، بیماری آلزایمر همه افراد خانواده را تحت تأثیر قرار می‌دهد؛ بنابر این مهم است که به دنبال کسب اطلاعات و تجربه و حتی کمک گرفتن از سازمان‌هایی مانند انجمن آلزایمر باشید که از افراد و خانواده‌هایی که شرایط مشابه دارند، تشکیل شده است.

شکی نیست که ژنتیک نقشی در ابتلا به بیماری دارد، اما تنها درصد کمی از موارد مربوط به ژن‌های خاصی هستند که موجب بیماری موروثی می‌شوند. در صورتی‌که یکی از اعضای خانواده مبتلا به بیماری آلزایمر است، احتمال بسیار کمی برای ابتلای اعضای دیگر وجود دارد.

فرد مبتلا به بیماری آلزایمر با ارتقا بخشیدن کیفیت زندگی خود می‌تواند پیشرفت بیماری خود را کاهش دهد. فعالیت بدنی ملایم و مستمر، به سلامت قلب و عروق کمک می‌کند و به‌طور محسوس خطر ابتلا به سکته قلبی، سکته مغزی، دیابت و بیماری آلزایمر را کاهش می‌دهد.

همچنین می‌توان از میوه‌ها و سبزی‌هایی که دارای رنگ تیره و آنتی‌اکسیدان هستند، مانند انگور سیاه، تمشک، شاتوت، اسفناج، سبزی خوردن و روغن امگا ۳ که در ماهی و روغن کانولا یافت می‌شود، استفاده کرد.

چگونه با بیماران آلزایمری ارتباط برقرار کنیم؟

بیماران مبتلا به آلزایمر به دلیل از دست دادن تدریجی خرد خویش در انجام کار‌های مرتبط با قوای عقلانی، مانند اختلال در حافظه کوتاه مدت، فراموشکاری، اختلال در تکلم، ناتوانی یا ضعف در بیان کلمات و کاهش بسیاری از توانایی‌های شناختی مانند تفکر، تصمیم‌گیری، یادگیری، استدلال، توجه، تمرکز و غیره، نمی‌توانند با اطرافیان خود به راحتی ارتباط برقرار کنند.

دشواری‌های برقراری ارتباط مبتلایان به آلزایمر با اطرافیان

دشواری‌های برقراری ارتباط با بیماران مبتلا به آلزایمر با اطرافیان را دانستن، به افراد کمک خواهد کرد تا آسان‌تر با فرد بیمار کنار بیایند. آنها برای به یاد آوردن کلمات و واژه‌ها تلاش می‌کنند و سرانجام آن‌چه را می‌خواهند به زبان بیاورند، فراموش می‌کنند.

ناتوانی در پیدا کردن کلمات مناسب و درک معنای واژه‌ها و ضعف تمرکز در گفتگو‌های طولانی و فراموش کردن مراحل انجام کار‌هایی که قرار است انجام دهند، از جمله دشواری‌های برقراری ارتباط با اطرافیان است.

اصول برقراری ارتباط

به عنوان یک اصل مهم باید به خاطر داشت که بیمار مبتلا به آلزایمر متوجه آن‌چه پیرامون او می‌گذرد، هست. تجربه ثابت کرده است که این دسته از بیماران، بار معنایی رفتار‌ اطرافیان را متوجه می‌شوند و متناسب با آن واکنش نشان می‌دهند.

اگر رفتار ما محبت‌آمیز باشد، بیمار نیز واکنش مناسب مانند شادی و رضایت نشان می‌دهد و اگر رفتاری نامطلوب و ترحم‌انگیز دریافت کنند، ممکن است دچار واکنش‌های هیجانی مانند پرخاشگری، عصبانیت، غمگین و افسرده شوند؛ بنابر این، رفتار‌ها و گفتار‌های خوب و بد ما، قطعا در برقراری ارتباط مطلوب با بیمار تأثیرگذار است.

شهین لنگری کارشناس سلامت روان معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی گفت: بیماری آلزایمر (Alzheimer’s) یک بیماری پیشرفته است که سلول‌های مغزی از بین می‌روند و باعث کاهش مداوم حافظه و عملکرد ذهنی می‌شود. اگر شما یکی از اعضای خانواده تان به این بیماری مبتلا شده است، به طور حتم کارهای روزمره‌تان چند برابر قبل شده است.

وی با توجه به اینکه می‌توانید از فرد مبتلا به آلزایمر بخواهید برخی کارها را خودش انجام بدهد، تصریح کرد: روی برخی کمدها و کابینت‌ها که بیمار با آنها سر و کار دارد برچسب بزنید تا بداند هر کمدی مربوط به چیست و کارهای ساده‌ای را که قرار است انجام دهد در قالب یادداشت‌های کوتاه بنویسید و به قسمت‌های مختلف در خانه بچسبانید تا مقابل چشم‌هایش باشد و گیج نشود.

وی ادامه داد: همیشه جعبه قرص‌های بیمار را چک کنید تا مطمئن شوید داروهایش را درست مصرف می‌کند.

وی اضافه کرد: محیط منزل را برای بیمار دارای آلزایمر بی سر و صدا و ایمن کنید، فراموش نکنید که رفتار این افراد کمتر قابل پیش بینی است در نتیجه ممکن است با پیشرفت بیماری برخی از وسایل خانه مانند اجاق گاز و چاقو، تبدیل به منابع خطرآفرین شوند.

وی با اشاره به اینکه صدای بلند و وجود تلویزیون ممکن است برای بیمار آزار دهنده باشد، اضافه کرد: تصور نکنید فرد مبتلا به آلزایمر چیزی را درک نمی‌کند؛ چراکه او درک می‌کند ولی گاهی فقط نمی‌داند چگونه پاسخ دهد.

وی ادامه داد: فرد مبتلا احساس سرگشتگی و گیجی می‌کند و برای همین است که نباید همه چیز را به یکباره به او گفت یا از او خواست. باید با آرامش در حالی که به چشمان او نگاه می‌کنید، با او صحبت کنید.

کارشناس سلامت روان معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی افزود: بنا بر اعلام انجمن آلزایمر ایران، منزل و محل زندگی این افراد باید مناسب برای فرد سالمند باشد، درست مانند خانه‌ای که برای یک کودک نوپا چیده می‌شود و آشپزخانه، حمام و در ورودی باید همیشه تحت نظر باشد تا از وقوع حادثه پیشگیری شود.

بیشتر بخوانیم
بیماری آلزایمر چه زمانی آغاز میشود؟

شهین لنگری افزود: فرد مبتلا به آلزایمر توانایی تنظیم مخارج و کنترل حساب پول خود را ندارد، بنابراین برای خرید و یا پرداخت قبوض لازم است کسی به او کمک کند؛ اما توجه کنید بسیار مهم است که همه این کارها را با همراهی خود فرد انجام دهید و نه اینکه به جای او انجام کارهایش را بر عهده بگیرید.

وی اظهارکرد: ضروری است افرادی که از سالمندان مبتلا به آلزایمر مراقبت می کنند در زمینه راهکارها و مهارت های ارتباطی ویژه، برای برقراری ارتباط با سالمند مبتلا به آلزایمر، آموزش ببیند تا بتوانند به بهترین نحو از آنها مراقبت کنند تا دچار خستگی و فرسودگی ناشی از مراقبت از این بیماران نشوند.