زنان سالمند بیشتر از هر گروه سنی زنانه دیگری، همسر بودن، مادر بودن و شاید شاغل بودن را تجربه کرده‌اند و حالا به زمان‌هایی برای خودشان بودن نیاز دارند. هر چند این نیاز اغلب به دلیل فداکاری نهادینه شدن وجودی آنها به فراموشی سپرده می‌شود اما سالمندی به دلیل کم شدن دغدغه‌ها و زیاد بودن فرصت‌ها می‌تواند تبدیل به دورانی برای رفع خستگی چند دهه زحمت و تلاش زنانه محسوب شود.
در این گزارش به معرفی تعدادی از مراکز، ارگان‌ها و نهادهایی که اقدام به ارائه برنامه ها و دورهمی های تفریحی و آموزشی و مفید برای کمک به زنان سالمند کرده پرداخته‌ایم تا شاید کمکی به فراموشی تصویر قدیمی ساخته شده از زندگی زنان سالمند کرده باشیم.
ورزش های صبحگاهی، نقطه اتصال رفاقت‌های سالمندی و دورهمی کافی است صبح زود سری به یکی از پارک های اصلی محله تان بزنید تا متوجه شوید تعداد افراد مسن در حال ورزش کردن به مراتب بیشتر از جوان هاست. همین نشان دهنده روحیه و انرژی بالای افراد مسن دارد. در این بین زنان زیادی هم وجود دارند که بعد از یک اراده محکم برای شروع ورزش حالا در همین پارک ها دوستان زیادی پیدا کرده اند و برای ورزش هایشان گروه ها و اکیپ هایی تشکیل داده اند. به جز ورزش ها و پیاده روی های عادی که توسط خود سالمندان برنامه ریزی می شود، مربیانی هم از سوی معاونت تربیت بدنی سازمان شهرداری تهران به پارک ها اعزام می شوند که آموزش اصولی ورزش های همگانی و هماهنگ را به علاقه مندان و به خصوص سالمندان ارائه کنند. نکته جالب اینکه در بسیاری از مواقع، همین ورزش های صبحگاهی و آشنایی سالمندان با یکدیگر مقدمه دوستی و ادامه تفریحات مشابه و دورهمی های دلچسب برای سالمندان است. بنابراین اگر سالمند هستید و به دنبال برنامه ریزی برای سپری کردن تفریحات و برنامه شاد در کنار هم سن و سال هایتان دارید، در اولین قدم سری به نزدیک ترین پارک محل سکونتتان بزنید و در ورزش های گروهی صبحگاهی شرکت کنید.
خاطراتی که حال همه را خوب می‌کند یکی از جالب‌ترین، شادترین و البته پرطرفدارترین برنامه‌ها بین خانم‌های سالمند، حضور در کلاس‌های خاطره‌گویی است. این کلاس‌ها که توسط کانون جهاندیدگان برگزار می‌شوند هر دو هفته یک بار زنان سالمندی را دور هم جمع می‌کند که بعد از مدت‌ها شنیدن خاطرات یکدیگر احساس نزدیکی زیادی با هم دارند. هر چند خاطره‌گویی بخش مهمی از برنامه دورهمی این خانم‌های خوش ذوق است اما به اشتراک گذاشتن خاطرات سال‌های نسبتا دور تنها هدف این دورهمی‌ها نیست. در این کلاس‌ها خانم‌های میانسال علاوه بر شریک شدن در خاطرات، در صرف غذاهایی که پیش از شروع کلاس به طور جداگانه در خانه‌هایشان طبخ کرده‌اند هم شریک می‌شوند. برنامه بر این منوال است که هر کدام ازخانم‌ها غذایی از خانه‌اش به کلاس می‌آورد و بعد از پایان کلاس، میز پر می‌شود از غذاهای خوش عطر و طعمی که حاصل تجربه چندین ساله هر کدام از خانم‌ها در آشپزی است!
نکته جالب در مورد کلاس‌های خاطره‌گویی، تشکیل این جمع دوست داشتنی از ورزش‌های صبحگاهی است که به همت اشرف صحت مربی پیشکسوت ورزشی و دبیر فعلی انجمن جهاندیدگان حالا چهارمین سال تاسیسش را پشت سر می‌گذارد.
سالمندانی که ستاره می‌شوند برای کشف استعدادها هیچ وقت دیر نیست. بر اساس همین باور، کانون نمایش فرهنگسرای سالمند که چند سالی است به فرهنگسرای «سالمند» تغییر نام داده، اقدام به برگزاری کلاس‌های بازیگری ویژه سالمندان کرده است. کانون نمایش سالمندان امید ویژه افراد بالای ۵۰ سال هر هفته روز های سه شنبه میزبان علاقه مندان است. در این جلسات اصول بازیگری حرفه ای اموزش داده می‌شود واز اعضا برای اجرای نمایش‌های موضوعی و مناسبتی استفاده می‌شود. بر همین اساس مدتی پیش کانون نمایش سالمندان فرهنگسرای امید با همکاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اولین اجرای رسمی نمایشی‌اش را با عنوان «من، تو، ما، شما» را به روی صحنه برد.
نکته جالب در مورد برگزاری این کلاس‌های بازیگری، استقبال زنان سالمند از حضور در این کلاس‌هاست که اتفاقا استعدادهای زیادی از میان آنها کشف شده است!
استخرها و مجموعه‌های ورزشی با کارت منزلت در بین زنان سالمند عده زیادی هستند که پس از سپری کردن سال‌ها اشتغال و کارمندی، دوران بازنشستگی را پشت سر میگذارند. این بازنشستگان امکان استفاده از کارت‌هایی را دارند که از طرف شهرداری برای آنها صادر شده و تحت عنوان «کارت منزلت» شناخته می‌شود. بازنشستگان دارنده کارت منزلت می‌توانند علاوه بر استفاده از خدمات حمل و نقل شهری مثل مترو و اتوبوس‌های تندرو، از امکانات ورزشی برخی استخرها و باشگاه‌های ورزشی طرف قرارداد با سازمان شهرداری هم استفاده کنند. استخرها روزانه یک تا دو سانس را به دارندگان کارت‌های منزلت اختصاص می‌دهند و سالمندان می‌توانند به صورت رایگان در سانس‌های مورد نظر از استخر استفاده کنند. معمولا در این سانس‌ها برنامه‌های ویژه‌ای با موضوع آب درمانی و ورزش‌های آبی برای درمان دردهای مفاصل برای علاقه‌مندان ارائه می‌شود.
از طرف دیگر مجموعه‌های ورزشی الزهرا (س) که توسط شهرداری تهران در اغلب مناطق را‌ه‌اندازی شده‌اند، با استفاده از مربیان باتجربه در ازای شهریه‌های ناچیز، خدمات ورزشی زیادی را به خانم‌ها ارائه می‌دهند که در این بین کلاس‌های ورزشی ویژه‌ای برای زنان سالمند در این مجموعه‌های ورزشی برگزار می‌شود.
کلاس‌هایی برای مهربانی با آلزایمر یکی از وقایع تلخ دوران سالمندی، بروز بیماری آلزایمر است. بیماری که متاسفانه شمار زیادی از سالمندان و البته خانواده آنها را درگیر می‌کند. با این حال مرکز توانبخشی قاصدک که زیر نظر مستقیم انجمن آلزایمر فعالیت می‌کند، خدمات ویژه‌ای را به سالمندان مبتلا به آلزایمر ارائه می‌کند تا سختی‌های این بیماری برای سالمندان و اطرافیانشان تا حد قابل توجهی آسان شود. مرکز جامع توانبخشی و مراقبت روزانه قاصدک با مجوز از سازمان بهزیستی کشور به عنوان سنبل و نمونه مراکز ویژه مبتلایان به دمانس و بیماری آلزایمر در ایران مشغول فعالیت است. این انجمن با ایجاد فضای مناسب برای دورهمی های هدفمند و برنامه ریزی فعالیتهای توانبخشی ذهنی و کاردرمانی تلاش می کند تا از افت حافظه افراد مبتلا پیشگیری کرده و از این طریق کیفیت زندگی افراد مبتلا و خانواده‌ها را ارتقا بخشد و در نهایت از وابستگی زودهنگام افراد مبتلا، به خانواده‌ها جلوگیری کند.
کلاس‌های برگزار شده در این انجمن علاوه بر کمک به توانبخشی روانی سالمندان، خدماتی هم در زمینه توابخشی جسمی سالمندان ارائه می‌کند. فعالیتهای هنری و دستی با خمیر، انجام نقاشی و رنگ‌آمیزی، انواع کار دستی، برش تصاویر به منظور تقویت توانایی دست و انگشتان، نرم شدن و انعطاف مفاصل، تطبیق چشم با دست و… نمونه هایی از فعالیت های هدفمند مرکز جامع توانبخشی و مراقبت روزانه قاصدک است که در کنار مشاوره‌های روان‌شناسی به سالمندان برای کنار آمدن با پدیده تلخ آلزایمر کمک می‌کند.
| سنا حیدریان |
“