شاید در نگاه اول غذاهایی مثل شیر، ماهی و تخم‌مرغ بی‌ضرر به نظر برسند. اما بسته به طرز پخت یا تهیه‌شان، همین غذاها ممکن است حاوی باکتری، ویروس یا مواد سمی خطرناکی باشند. خیال نکنید که منظور ما از غذاهای ناسالم فقط سبزیجات شسته نشده یا خوراکی‌های پر از روغن است. دستگاه گوارش افراد سالمند دیگر به قدرتمندی گذشته‌شان نیست. کافی است کوچک‌ترین ماده ناشناخته یا سمی وارد بدنشان شود تا جرقه یک بیماری خورده شود. بنابراین لازم است با اجتناب غذایی سالمندان آشنا باشیم.

علاوه بر این‌ها، اگر فرد سالمند غذای ناسالمی را به طور مداوم مصرف کنند، ممکن است آسیب‌های جبران ناپذیری را به دستگاه گوارش خود وارد کنند. آسیب‌هایی که گاهی با عمل جراحی برطرف می‌شوند و گاهی مانند انواع سرطان زندگی فرد سالمند را به خطر می‌اندازند.

اما چه غذاهایی برای سالمندان ناسالم به شمار می‌آیند؟ در ادامه راجع به این غذاها، ریسک‌هایی که به همراه دارند و دلایلی که سالمندان باید از این غذاها دوری کنند صحبت می‌کنیم. همه افراد سالمند، یا کسانی که با سالمندان زندگی می‌کنند، باید از این غذاها آگاه باشند.

۱. لیست غذاهای سالمی که در دسته پرهیز غذایی سالمندان قرار دارد

هر چه سن ما بالاتر می‌رود، دستگاه ایمنی بدن ضعیف‌تر می‌شود. یعنی توانایی مبارزه با میکروب و عفونت، کمتر و احتمال بیمار شدن سالمند بیشتر می‌شود. به همین خاطر، سالمندان باید از غذاهایی که مستعد رشد مواد سمی و مضر هستند خودداری کنند.

به گفته روث فرچمن، یکی از متخصصین انجمن رژیمی آمریکا، لیست زیر انواع خوراکی‌هایی است که برای اکثر گروه‌های سنی سالم ولی برای سالمندان مضر است.

تخم مرغ خام

شیر غیر پاستوریزه و شیر محلی

گوشت نیمه پخته

استیک آبدار

پنیرهای نرم و آنهایی که با کپک تهیه شده‌اند مثل کممبر و بری

هر خوراکی که دارای تخم مرغ نیمه‌خام باشد، مانند بعضی از انواع سس‌ سالاد و دسر تیرامیسو. این مواد خوراکی باعث مسمویت غذایی سالمونلا می‌شوند.

گریپ فروت

گریپ فروت دیگر چرا؟ در حقیقت، گریپ فروت به تنهایی هیچ ضرری ندارد، بلکه یک میوه بسیار خوشمزه هم محسوب می‌شود. اما این میوه عملکرد داروهای فراوانی را مختل می‌کند. از آنجایی که بسیاری از سالمندان در این دوران از داروها و مکمل های غذایی استفاده می‌کنند، بهتر است گریپ فروت را با احتیاط مصرف کنند یا با پزشک خود در این‌باره مشورت کنند. برای مثال، میوه گریپ فروت یا شربت آن می‌تواند تاثیر منفی روی عملکرد بسیاری از داروهایی که برای فشار خون بالا، بی‌خوابی، یا اضطراب تجویز می‌شوند بگذارد. بنابراین گریپ فروت هم در دسته اجتناب مواد غذایی سالمندان قرار می‌گیرد.

۲. انواع گوشت فرآوری شده

پرهیز از انواع گوشت فرآوری شده

گوشت‌های فرآوری شده یا گوشت پروسس به گوشت‌هایی می‌گویند که با نمک، دودی کردن، افزودن مواد نگه‌دارنده، یا خشک کردن تهیه می‌شوند. همه این‌ها از حالت طبیعی خود خارج شده و دارای مقادیر زیادی نمک، چربی و در بعضی موارد شکر هستند.

مصرف این نوع از گوشت‌ها خطرات زیادی را به همراه دارد؛ از بیماری‌های قلبی و احتمال سکته گرفته، تا بالا رفتن ریسک سرطان‌های معده و روده.

پرمصرف‌ترین گوشت‌های فرآوری شده عبارت‌اند از:

سوسیس و هات‌داگ

ژامبون و کالباس

پپرونی و بیکن

گوشت شور

گوشت خشک‌شده

گوشت‌های کنسروی

به جای این مواد غذایی، سالمندان باید در غذای خود از گوشت غیرفرآوری شده و کم چربی یا لخم استفاده کنند. سینه مرغ یا فیله ماهی انتخاب‌های بسیار بهتر و سالم‌تری برای تامین پروتئین مورد نیاز بدن سالمندان به شمار می‌آیند.

شاید بگویید پختن یا فریز کردن (۳ تا چهار روز) می‌تواند انگل‌های موجود در گوشت را از بین ببرد. اما باز هم کلسترول و چربی این گوشت‌ها است که بیشترین ضرر را به سلامتی افراد سالمند وارد می‌کند. بنابراین گوشت های فرآوری شده یکی دیگر از هفت پرهیز غذایی سالمندان است.

۳. نوشیدنی‌های قندی و نوشابه

سالمندان باید مطمئن شوند که در طول روز به اندازه کافی مایعات مصرف می‌کنند تا بدن‌شان دچار کم آبی نشود. اما بدترین گزینه‌ای که ممکن یک سالمند برای نوشیدنی خود انتخاب کند، نوشابه یا هر نوشیدنی قندی دیگر است. به خاطر وجود رنگ‌های افزودنی و غیرطبیعی، این نوشیدنی‌ها ریسک سلول‌های سرطانی را تا حد قابل توجهی بالا می‌برند.

فراموش نکنید که نوشابه قند فراوانی دارد؛ چیزی به اندازه ۱۰ تا ۱۲ قاشق چایخوری شکر! اما حتی نوشابه‌های بدون قند هم همچنان می‌توانند برای متابولیسم بدن خطرآفرین باشند. در حقیقت، نوشابه‌های رژیمی دارای ماده‌ای به نام آسپارتام هستند که آسیب‌های جدی به مغز وارد می‌کنند. علاوه بر این‌ها، چنین نوشیدنی‌هایی با قلب شما میانه خوبی ندارند و احتمال اضافه وزن‌های مشکل‌ساز و ابتلا به دیابت را هم به شدت افزایش می‌دهند.

۴. غذاهای پر نمک (سدیم‌دار)؛ واضح هست که اجتناب غذایی سالمندان باشد!

سطح سدیم بالای خون یکی از مشکلات رایج میان سالمندان و یکی از علت‌های اصلی فشار خون است. سدیم و فشار خون بالا خطر حمله قلبی یا سکته را بالا می‌برند. اگر فرد سالمند از بی‌مزه بودن غذا شکایت می‌کند، سعی کنید از چاشنی‌های دیگری مثل ادویه، فلفل یا گیاهان معطر به جای نمک استفاده کنید.

البته فشار خون تنها ضرری نیست که سدیم زیاد به بدن وارد می‌کند. یکی دیگر از ضررهای این ماده غذایی این است که باعث کم‌آبی بدن می‌شوند. کم‌آبی (دهیدراته شدن بدن) ریتم قلب را مختل و منجر به سردردهای طولانی، سرگیجه و مشکلات کلیوی می‌شود.

به گفته متخصصین تغذیه، میزان سدیمی که افراد مسن مصرف می‌کنند، باید حدود ۱.۲ گرم در طول روز باشد.

غذاهای فرآوری شده، سس‌های مختلف، بسیاری از خوراک‌های کنسروی و غذاهای یخ‌زده حاوی مقادیر زیادی سدیم هستند. اگر مجبور شدید غذای آماده تهیه کنید، حتما اطلاعات غذایی روی بسته را چک کنید و از کم بودن سدیم آن مطمئن شوید.

۵. کافئین

خوراکی‌های کافئین‌دار مانند قهوه، کیک قهوه، نوشیدنی‌های انرژی‌زا یا بعضی از دمنوش‌ها هم جزو مواردی هستند که سالمندان باید از آن دوری کنند.

این ماده غذایی باعث افزایش ضربان قلب و ایجاد حس اضطراب می‌گردد. به علاوه، کافئین همچنین ممکن است باعث بدخوابی یا اختلال خواب هم بشود. این در حالی است که به طور عادی با افزایش سن خواب بسیاری از افراد به هم می‌ریزد و نوشیدن کافئین فقط اوضاع را بدتر می‌کند.

بهتر است سالمندان به جای نوشیدنی‌های کافئین‌دار به سراغ دمنوش‌های گیاهی یا چای بروند. البته فراموش نکنید که چای سبز و چای سیاه هم دارای مقادیری کافئین هستند، ولی خیلی کمتر از قهوه.

۶. فست فود و باز هم اجتناب غذایی سالمندان

پرهیز غذای فست فود

رژیم غذایی سالمندان باید دارای خوراکی‌هایی باشد که پروتئین، مواد معدنی، ویتامین و فیبر بالایی دارند. همچنین، آن‌ها باید از خوردن غذاهایی که نمک، شکر و روغن زیادی دارند خودداری کنند. اگر می‌خواهید بدانید این سه ماده مضر کجا در کنار هم جمع می‌شوند، جواب شما وعده‌های غذایی است که در رستوران‌های فست فود خورده می‌شوند.

خوردن فست فود مشکلات زیادی را برای سالمندان به وجود می‌آورد، ازسوزش معده و مشکلات گوارش گرفته تا نفخ و سوءهاضمه. اما این‌ها مشکلاتی هستند که بعد از خوردن فقط یک وعده فست فود به سراغ فرد سالمند می‌آیند. اگر فست فود به طور دائم و طولانی مدت مصرف شود، دیگر اضافه وزن و درد معده کمترین خطری است که سالمند را تهدید می‌کند! به بیان دیگر، خوردن مداوم فست فود یعنی قدم گذاشتن در مسیری که در پایان به انواع امراض قلبی، دیابت سالمندی و سرطان‌های مختلف دستگاه گوارش ختم می‌شود!

و همانطور که در بالا توضیح دادیم، گوشت فرآوری شده غذاهای فست فود و نوشابه‌ای که در کنار آن مصرف می‌شود هم زیان‌های بسیار زیادی دارند.

هر چقدر سالمندان بیشتر از فست فود فاصله بگیرند، سبک زندگی سالم‌تری خواهند داشت. به عبارتی، دستگاه ایمنی بهتر کار می‌کند، استخوان‌ها سالم‌تر می‎مانند و از بروز انواع سکته نیز جلوگیری می‌شود.

۷. سوشی و ساشیمی

می‌توان گفت سوشی و ساشیمی پرطرفدارترین غذاهای ژاپنی در سراسر دنیا شناخته می‌شوند. البته این خوراک فواید بسیار زیادی هم دارد، چون سرشار از ویتامین‌ها، مواد معدنی و اسیدهای چرب امگا ۳ است. اما در مواردی که در تهیه سوشی و ساشیمی از ماهی خام استفاده شود، باز هم در دسته اجتناب غذایی سالمندان قرار دارد. چون در ماهی خام انگل‌ها و باکتری‌هایی وجود دارند که می‌تواند برای یک دستگاه ایمنی ضعیف مشکل‌ساز شوند. اگر ماهی به خوبی پخته شود یا به مدت چند روز فریز شود، دیگر هیچ مشکلی ندارد و فرد سالمند می‌تواند از غذای خود لذت ببرد.

منبع: زیمد